گروه نرم افزاری آسمان

فصل سوم : وجوب نماز


آيات
28 - نمازهاى پنجگانه روزانه
...و سبح بحمد ربك قبل طلوع الشمس و قبل غروبها و من اناى الليل فسبح و اطراف النهار لعلك ترضى ؛
قبل از طلوع آفتاب و پيش از غروب آن و همچنين در اثناء شب و اطراف روز تسبيح و حمد پروردگارت را به جاآور تا خشنود شوى .
(سوره طه ، آيه 130)
29 - نماز و وقت شناسى
فسبحان الله حين تمسون و حين تصبحون ، وله الحمد فى السموات و الارض و عشيا و حين تظهرون ؛
پس (به فكر آن روز بزرگ باشيد) خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب و صبح تسبيح و ستايش گوييد و سپاس اهل عالم در آسمانها و زمين مخصوص اوست و شما نيز در تاريكى شب و نيمه روز (در نماز عشاء و ظهر و عصر) به ستايش او مشغول شويد.
(سوره روم ، آيات 17 و 18)
30 - ثابت بودن وقت نماز
فاقيموا الصلوة ان الصلوة كانت على المؤ منين كتابا موقوتا ؛
نماز را برپا داريد كه راستى نماز وظيفه ثابت و معينى است براى مؤ منان .
(سوره نساء، آيه 103)
31 - اهميت نماز ظهر
حافظوا على الصلوات و الصلوة الوسطى و قوموا لله قانتين ؛
در انجام همه نمازها و نماز ميانى (ظهر) كوشش و مواظبت كنيد، در حال عبادت و خضوع كنان براى خدا به پا خيزيد.
(سوره بقره ، آيه 238)
32 - وقت نماز صبح و ظهر
اقم الصلوة لدلوك الشمس الى غسق الليل و قران الفجر ان قران الفجر كان مشهودا؛
نماز را وقت زوال آفتاب تا اول تاريكى شب به يادآر و نماز صبح را نيز به جاى آر، كه آن به حقيقت مشهود نظر فرشتگان شب و فرشتگان روز است .
33 - نماز، اولين فرمان به موسى (ع )
اننى انا الله لا اله الا انا فاعبدنى و اقم الصلوة لذكرى ؛
من الله هستم ، معبودى جز من نيست ، مرا پرستش كن و نماز را براى ياد من به پا دار.
(سوره طه ، آيه 14)
احاديث
226 - ارزش نماز واجب
قال الصادق - عليه السلام -:
صلاة فريضة ، خير من عشرين حجة ...؛
نماز واجب ، بهتر از بيست حج مستحبى است .
(محجة البيضاء، ج 1، ص 339.بحارالانوار، ج 82، ص 227)
227 - طلب عبادت
عن الحسن بن على - عليه السلام -:
ان من طلب العبادة تزكى لها و اذا اضرت النوافل بالفريضة فارفضوها ؛
هركس طلب عبادت دارد، دل را براى آن پاك مى كند، و هرگاه نمازهاى مستحبى به نمازهاى واجب ضرر رسانيد (باعث آسيب رسانى به يكى ازصفات و ابعاد نمازهاى واجب شد) نمازهاى مستحبى را ترك كنيد.
(تحف العقول ، ص 267)
228 - نمازهاى واجب يوميه
عن زرارة قال : سالت اباجعفر - عليه السلام -:
عما فرض الله - عز و جل - من الصلاة ؟ فقال : خمس صلوات فى الليل و النهار ؛
زراره مى گويد: از حضرت امام باقر (ع ) سؤ ال كردم كه خداوند عز و جل چه مقدار نماز را واجب كرد؟آن حضرت فرمودند: پنج نماز را واجب كرد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 205)
229 - اداى واجب ، موجب نجات
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
قال الله تعالى : (لاينجوا منى عبدى الا باداء ما افترضت عليه ) ؛
خداوند فرموده است : (بنده ام از من نجات نمى يابد، مگر با اداى آن چه كه بر او واجب كرده ام ).
(محجة البيضاء، ج 1، ص 398)
230 - سؤ ال از نمازهاى پنجگانه
قال الصادق - عليه السلام -:
اذا لقيت الله بالصلوات الخمس المفروضات لم يسالك عما سوى ذلك ؛
هنگامى كه خداوند را با نماز پنجگانه واجب ملاقات كردى ، سؤ ال از شما نمى شود ؛ مگر از نمازهاى پنجگانه .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 5)
231 - نشانه شيعه بودن
قال الصادق - عليه السلام -:
شيعتنا اهل الورع و الاجتهاد و اهل الوفاء و الامانة و اهل الزهد و العبادة و اصحاب الاحدى و خمسين ركعة فى اليوم و الليلة ؛
شيعيان ما اهل تقوى و پاكدامنى و كوشش و جديت اند و مردمى با وفا و امين اند و اهل زهد و عبادتند و كسانى هستند كه درشبانه روز پنجاه و يك ركعت نماز مى خوانند.
(بحارالانوار، ج 68، ص 167)
232 - افضل واجبات
قال الرضا - عليه السلام -:
اعلم ان افضل الفرائض بعد معرفة الله - جل و عز - الصلوة الخمس ؛
بدان كه افضل واجبات بعد از معرفت خداى عز و جل نماز پنجگانه است .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 175)
233 - تعداد ركعات نماز واجب
قال الرضا - عليه السلام -:
ان الله - عز و جل - انما فرض على الناس فى اليوم و الليلة سبع عشر ركعة ، من انى بها، لم يسئله الله - عز و جل - عما سواها ؛
همانا خداوند عز و جل در شبانه روز هفده ركعت نماز بر مردم واجب كرده است كسى كه آن را به جا آورد خداوند غير از نماز از او سؤ ال نمى كند.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 176)
234 - نخستين عمل واجب
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اول ما افترض الله على امتى ، الصلوات الخمس ؛
اولين چيزى كه خداوند بر امت من واجب كرد، نمازهاى پنجگانه است .
(كنزالعمال ، ج 7، حديث 18851)
235 - وجوب نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
ان الله فرض الزكوة كما فرض الصلاة ؛
خدا زكات را واجب كرد، همان طور كه نماز را واجب كرد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 3)
236 - علت وجوب نماز صبح
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و اما صلاة الفجر فان الشمس اذا طلعت تطلع على قرن شيطان فامرنى ربى ان اصلى قبل طلوع الشمس صلاة الغداة و قبل ان يسجد لها الكافر لتسجد امتى الله - عز و جل - و سرعتها احب الى الله - عز و جل - و هى الصلاة التى تشهدها ملائكة الليل و ملائكة النهار ؛
اما نماز صبح ، پس هنگامى كه آفتاب طلوع كرد، مثل اينكه بر شاخهاى شيطان طلوع مى كند.پروردگارم مرا امر نموده كه قبل از طلوع خورشيد و قبل از آن كه كافر براى آفتاب سجده كند، نماز صبح بخوانم ؛ تا آن كه امتم براى خداوند سجده نمايند، و زود به جاى آوردن آن در پيشگاه خداوند محبوبتر است .اين نمازى است كه ملائكه شب و روز شاهد آن مى باشند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 9)
237 - علت وجوب نماز ظهر
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
ان الشمس عند الزوال لها حلقة تدخل فيها فاذا دخلت فيها زالت الشمس فيسبح كل شى ء دون العرش بحمد ربى جل جلاله و هى الساعة التى يصلى على فيها ربى جل جلاله ففرض الله على و على امتى فيها الصلاة و قال : اقم الصلاة لدلوك الشمس الى غسق الليل و هى الساعة التى يؤ تى فيها بجهنم يوم القيامة فما من مؤ من يوافق تلك الساعة ان يكون ساجدا او راكعا او قائما الا حرم الله جسده على النار ؛
(عده اى از رسول خدا (ص ) علت نمازهاى پنجگانه را كه در پنج وقت از شبانه روز واجب شد، پرسيدند.حضرت فرمود: علت وجوب نماز ظهر از اين قرار است :) همانا در هنگام زوال آفتاب ، همه چيز دراين عالم خلقت خداوند سبحان را تسبيح مى گويند و به حمد خدا مشغول مى شوند مگر عرش خدا، و دراين موقع خداوند بر من درود مى فرستد، در اين ساعت خداوند نماز را بر من و امتم واجب ساخت كه در قرآن مجيد آمده است ، نماز را وقت زوال آفتاب تا اول تاريكى شب به پا دار، و اين ساعتى است كه جهنميان را در قيامت به جهنم وارد مى كنند، پس در اين ساعت هر مؤ منى در حال ركوع يا سجود يا قيام مشغول باشد خداوند سبحان جسدش را بر آتش جهنم حرام مى گرداند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 8)
238 - علت وجوب نماز عصر
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و اما صلاة العصر فهى الساعة التى اكل ادم فيها من الشجرة فاخرجه الله - عز و جل - من الجنة ، فامره الله ذريته بهذه الصلاة الى يوم القيامة و اختارها الله لامتى فهى من احب الصلوات الى الله - عز و جل - و اوصانى ان احفظها من بين الصلوات ؛
اما (علت وجوب ) نماز عصر، و آن در ساعتى است كه حضرت آدم از آن ميوه كه از خوردن آن نهى شده بود، خورد و خداوند او را از بهشت خارج كرد.پس خداوند ذريه حضرت آدم را امر به نماز عصر نمود، و خداوند سبحان اين نماز عصر را براى امت من نيز اختيار نمود و اين نماز از محبوبترين نمازها در نزد خداوند است و مرا سفارش نمود به حفظ بيشتر اين نماز در بين نمازهاى يوميه .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 8)
239 - علت وجوب نماز مغرب
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و اما صلاة المغرب ، فهى الساعة التى تاب الله - عز و جل - فيها على ادم و كان بين ما اكل من الشجره و بين ما تاب الله - عز و جل - عليه ثلاث ماة سنة من ايام الدنيا و فى ايام الاخرة يوم كالف سنة مما بين العصر الى العشاء و صلى ادم عليه السلام ثلاث ركعات ركعة لخطيئته و ركعة لخطيئة حوا و ركعة لتوبته ففرض الله - عز و جل - هذه الثلاث ركعات على امتى و هى الساعة التى يستجاب فيها الدعاء فوعدنى ربى - عز و جل - ان يستجيب لمن دعاه فيها و هى الصلاة التى امرنى ربى بها فى قوله تعالى : (فسبحان الله حين تمسون و حين تصبحون ) ؛
(اما علت وجوب نماز مغرب ) و آن در ساعتى است كه خداوند سبحان توبه حضرت آدم را در آن ساعت قبول نمود، و پذيرفتن توبه آدم بعد از سيصد سال پس از خوردن حضرت آدم از آن ميوه درخت كه نهى شده بود، طول كشيد و در روزهاى آخر يك روز كه بين نماز عصر و عشاء مانند هزار سال بود و حضرت آدم سه ركعت نماز مغرب به جا آورد، ركعتى براى خطاى خويش و ركعتى براى خطاى همسرش حوا و ركعتى براى قبول توبه اش ، پس خداوند اين سه ركعت را براى امتم واجب كرد.در هنگام مغرب دعاء مستجاب مى شود، پروردگارم به من وعده داده كه دعاى مؤ منين را در اين وقت مستجاب نمايد و اين همان نمازى است كه خداوند در قرآن مرا به آن امر نموده و فرمود خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب و صبح تسبيح و ستايش گوييد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 8)
240 - علت وجوب نماز عشاء
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و اما صلاة العشاء الاخرة ، فان للقبر ظلمة و ليوم القيامة ظلمة امرنى ربى - عز و جل - و امتى بهذه الصلاة لتنور القبر و ليعطينى و امتى النور على الصراط و ما من قدم مشت الى صلاة العتمة الا حرم الله - عز و جل - جسدها على النار و هى الصلاة التى اختارها الله تقدس ذكره للمرسلين قبلى ؛
اما نماز عشاء، پس همانا در قبر و در روز قيامت تاريكى همه جا را فرا گرفته است ؛ لذا پروردگارم به من و امتم به نماز عشاء امر فرمود، براى نورانيت قبر وروشن ساختن آن ، و اين كه به من و به امتم نورى روى صراط عطا فرمايد، و هر كس قدمى در راه نماز عشاء بردارد، خداوند بدنش را از آتش جهنم حرام مى گرداند و اين نمازى است كه پروردگار آن را براى مرسلين و انبياى قبل از من اختيار نمود.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 9)
241 - شرط قبولى نماز نافله
قال الباقر - عليه السلام -:
انما تقبل النافلة بعد قبول الفريضة ؛
همانا، نماز مستحبى زمانى مورد قبول است كه نماز واجب مورد قبول واقع شود.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 20)
242 - وجوب نماز بر امت رسول الله (ص )
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
قال الله تعالى : افترضت على امتك خمس صلوات ؛
خداوند متعال فرمود: نمازهاى پنجگانه را بر امت تو واجب كردم .
(كنزالعمال ، ج 7، حديث 1887)
243 - نشانه هاى مؤ من
عن ابى محمد الحسن بن على العسكرى - عليه السلام - انه قال :
علامات المؤ من خمس ، صلاة الخمسين ، و زيارة الاربعين و التختم فى اليمين ، و تعفير الجبين و الجهر (بسم الله الرحمن الرحيم ) ؛
علايم و نشانه هاى مؤ من پنج چيز است :
1 - خواندن 51 ركعت نماز در شبانه روز (17 ركعت نماز واجب و 34 ركعت نافله )
2 - زيارت اربعين امام حسين (ع ).
3 - انگشتر به دست راست كردن .
4 - پيشانى بر خاك نهادن .
5 - بلند گفتن (بسم الله الرحمن الرحيم ) در نمازها.
(وسائل الشيعه ، ج 10، ص 373)
244 - چند چيز واجب در نماز
قال الباقر - عليه السلام -:
عن الفرض فى الصلاة ، الوقت و الطهور و القبلة و التوجه و الركوع و السجود و الدعاء ؛
آن چه در نماز واجب است ، عبارت است از: 1 - وقت نماز 2 - طهارت 3- قبله ، 4 - توجه داشتن 5 - ركوع 6 - سجود 7 - دعا.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 80)
245 - حاجت خواستن بعد از نماز
قال الصادق - عليه السلام - :
ان الله - عز و جل - فرض عليكم الصلوات فى احب الاوقات اليه ، فاسئلوا الله حوائجكم عقيب فرائضكم ؛
به درستى كه خداوند نمازهاى واجب را در محبوبترين اوقات واجب كرد، پس حاجات خود را بعد از نمازهايتان بخواهيد.
(بحارالانوار، ج 85، ص 324)
246 - عابدترين مردم
قال عن ابى حمزه :
سمعته - عليه السلام - يقول : قال الرب تعالى : اذا صليت ما افترضت عليك فانت اعبد الناس ؛
ابى حمزه گفت : از امام (ع ) شنيدم كه فرمود: خداوند ميفرمايد: آن وقتى كه نماز را بر تو واجب كردم . به جا آوردى ، پس عابدترين مردم هستى .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 183)
247 - اصل نماز چند ركعت است
قال الرضا - عليه السلام -:
انما جعل اصل الصلوة ركعتين و زيد على بعضها ركعة و على بعضها ركعتان و لم يزد على بعضها شى ء، لان اصل الصلوة انما هى ركعة واحدة ، لان اصل العدد واحد ؛ فاذا نقصت من واحد فليست هى صلوة ، فعلم الله - عز و جل - ان العباد لايودون تلك الركعة الواحدة التى لاصلوة اقل منها بكمالها و تمامها و الاقبال اليها، فقرن اليها ركعة اخرى ليتم بالثانية ما نقص ‍ من الاولى ؛ ففرض الله - عز و جل - اصل الصلوة ركعتين ، ثم علم رسول الله - صلى الله عليه و اله -، ان العباد لايودون هاتين الركعتين بتمام ما امروا به و كماله ، فضم الى الظهر و العصر و العشاء الاخرة ركعتين ليكون فيها تمام الركعتين الاولتين ...؛
همانا اصل نماز دو ركعت مقرر گرديد و بر بعضى يك ركعت و بر بعضى ديگر دو ركعت افزوده شد و بر بعضى ديگر هيچ افزوده نشد ؛ بدان جهت كه اصل نماز فقط يك ركعت است ، زيرا اصل ، عدد يك است .پس اگر نمازى از يك ركعت كمتر بشود، نماز نيست ؛ پس (چون ) خداى عز و جل مى دانست كه بندگان همين يك ركعت را، كه كمتر از آن نمازى نيست ، به نحو كامل و تام به جاى نياورده و بدان رو نمى آورند، يك ركعت ديگر به آن منضم كرد تا نقصان ركعت اول با به جا آوردن ركعت دوم (جبران و) تمام شود ؛ از اين رو خداوند عز و جل اصل نماز را دو ركعت ، واجب كرد.آن گاه رسول خدا (ص ) دانست كه بندگان خدا همين دو ركعت را به طور كامل و تواءم با آن چه بدان امر شده اند به جا نمى آورند، پس به هر يك از نمازهاى ظهر و عصر و عشاء دو ركعت افزود تا با به جا آوردن دو ركعت آخر، دو ركعت اول به تمامه انجام شده باشد.
(عيون الاخبار، ج 2، ص 107.وسائل الشيعه ، ج 3، ص 38